285. „Mazurek Dąbrowskiego”, czyli „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”

Mazurek Dąbrowskiego, czyli Pieśń Legionów Polskich we Włoszech

Autor:

Józef Wybicki, autor Mazurka Dąbrowskiego, urodził się w Będominie w 1747 roku, zmarł w Manieczkach w 1822 roku. Pochodził z rodziny szlacheckiej. Uczył się w kolegium jezuickim w Gdańsku, a następnie studiował na uniwersytecie w Lejdzie. Przez całe życie intensywnie się dokształcał. W 1767 roku został obrany posłem na sejm, później brał udział w konfederacji barskiej. Od 1777 roku działał w Komisji Edukacji Narodowej. Był czynnym działaczem politycznym. Przyczynił się do utworzenia Legionów Polskich we Włoszech. W 1805 roku został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Odegrał znaczną rolę w powstaniu Księstwa Warszawskiego, był także prezesem Sądu Najwyższego w Królestwie Polskim. Był wybitnym publicystą. Głównym tematem jego twórczości było życie polityczne i społeczne narodu.

Utwór:

Józef Wybicki napisał tę pieśń w lipcu 1797 roku dla polskich żołnierzy – legionistów. Po trzecim rozbiorze Polski część uczestników powstania kościuszkowskiego uciekła za granicę. Józef Wybicki początkowo wyemigrował do Paryża i włączył się w działania mające na celu utworzenie polskiego wojska na obczyźnie. Od roku 1797 Wybicki kierował propagandą w głównej kwaterze Legionów Polskich we Włoszech. To właśnie tam, w północnowłoskiej miejscowości Reggio, powstała Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, czyli Mazurek Dąbrowskiego. Początkowo miała to być żołnierska piosenka napisana i śpiewana na melodię podlaskiego mazurka. Posiadała rytm wzorowany na pieśniach ludowych. Tekst był napisany językiem prostym, potocznym.

Po raz pierwszy Mazurek Dąbrowskiego odśpiewano publicznie 20 lipca 1797 roku, w czasie uroczystości ku czci Jana Henryka Dąbrowskiego, twórcy Legionów. Drukiem po raz pierwszy Mazurek Dąbrowskiego został ogłoszony w Warszawie, w roku 1806, w Kalendarzyku kieszonkowym patriotycznym.

Była to pieśń niezwykle popularna wśród żołnierzy polskich, śpiewano ją w czasie bitew powstania listopadowego, między innymi pod Stoczkiem, Grochowem, Iganiami. W roku 1927 Mazurek Dąbrowskiego został uznany za hymn państwowy. Reprezentuje nurt poezji legionowej wyrażającej przekonanie, że trud żołnierski poniesiony przez Polaków nie idzie na marne.

Józef Wybicki, Pieśń legionów polskich we Włoszech

(tekst oryginalny)

 

Jeszcze Polska nie umarła,

Kiedy my żyjemy.

Co nam obca moc wydarła,

Szablą odbierzemy.

Marsz, marsz, Dąbrowski,

Do Polski z ziemi włoskiej,

Za Twoim przewodem

Złączem się z narodem.

Jak Czarniecki do Poznania

Wracał się przez morze,

Dla ojczyzny ratowania

Po szwedzkim rozbiorze.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,

Bedziem Polakami,

Dał nam przykład Bonaparte,

Jak zwyciężać mamy.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Niemiec, Moskal nie osiędzie,

Gdy jąwszy pałasza,

Hasłem wszystkich zgoda będzie

I ojczyzna nasza.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Już tam ojciec do swej Basi

Mówi zapłakany:

„Słuchaj jeno, pono nasi

Biją w tarabany.”

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Na to wszystkich jedne glosy:

„Dosyć tej niewoli!

Mamy racławickie kosy,

Kościuszkę, Bóg pozwoli.”

Marsz, marsz, Dąbrowski...