Ocena narodu polskiego w
„Grobie Agamemnona” Juliusza Słowackiego
Grób Agamemnona
jest częścią (VIII pieśnią) poematu Podróż
do Ziemi Świętej z Neapolu. Dzieło powstało w 1839 r.
Grób
Agamemnona, nazywany współcześnie Skarbcem Atreusza, to największa budowla
starożytnych Myken, gigantyczny grobowiec z czasów kultury mykeńskiej
(1600-1100 p.n.e., najstarsza kultura Grecji). Agamemnon i Menelaos,
bohaterowie Iliady Homera, byli
potomkami mitycznego władcy Myken, Atreusza, którego ród, obarczony klątwą
bogów, został splamiony krwią (Agamemnon zginął z ręki żony, Klitajmestry,
zaś ona poniosła śmierć za sprawą swoich dzieci, Elektry i Orestesa).
Podmiot
liryczny wyraża refleksję na temat niedoścignionego mistrzostwa Homera i jednocześnie
żal, że jego twórczość spotyka się z niezrozumieniem lub wręcz niechęcią
odbiorców. Wspomina także dwa znaczące wydarzenia z historii Grecji: bitwę
pod Cheroneą, w wyniku której Grecja, tak jak Polska, utraciła
niepodległość (338 r. p.n.e.)[1] oraz
bitwę pod Termopilami[2],
w której 300 Spartan pod wodzą Leonidasa zatrzymało całą armię perską.
Wszyscy Spartanie polegli, a ich czyn stał się symbolem największego
męstwa i poświęcenia dla ratowania ojczyzny.
Poeta-Polak
nosi w sobie świadomość klęski, niedojrzałości własnej i rodaków.
Skojarzenie upadku powstania listopadowego z historią Grecji prowadzi w drugiej
części utworu do wyrażenia krytyki szlachty, którą Słowacki obciąża
odpowiedzialnością za tragiczne wydarzenia w Polsce. Ukazuje dwoistość
natury Polaków: z jednej strony narodu lekceważącego własne wzory
i tradycje, z drugiej zaś mającego piękną i szlachetną duszę,
którą dopiero trzeba wyzwolić, aby zyskać narodową nieśmiertelność. Podmiot
liryczny z goryczą przypomina fakt, że on sam wyjechał z kraju
i nie wziął udziału w powstaniu.
[1] Bitwa
pod Cheroneą – starcie zbrojne, które miało miejsce w 338 r. p.n.e. w Beocji
(krainie starożytnej Grecji), w pobliżu miasta Cheronei, między armią
macedońską Filipa II Macedońskiego a sprzymierzonymi wojskami Ateńczyków i
Tebańczyków; w 337 r. p.n.e., na korynckim kongresie pokojowym, wszystkie
greckie miasta-państwa (z wyjątkiem Sparty) uznały zwierzchnictwo króla
macedońskiego.
[2] Bitwa
pod Termopilami – rozegrana w 480 r. p.n.e. na przesmyku Termopile, słynny
epizod drugiej wojny perskiej; trzeciego dnia bitwy król Sparty, Leonidas,
wiedział już, że pozycja w Termopilach jest stracona, ale postanowił odesłać
wojsko w stronę Aten, a samemu z garstką Spartan bronić wąwozu do ostatniej
chwili, aby opóźnić marsz Persów; starcie to miało ogromny wpływ na losy całej
wojny grecko-perskiej, armia perska została bowiem zatrzymana na trzy dni, co
dało czas na wycofanie się i tym samym ocalenie greckiej floty.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz