Malarstwo i rzeźba w dwudziestoleciu
międzywojennym
W sztukach plastycznych szukano przede wszystkim
nowoczesnej formy, antymimetycznych środków wypowiedzi artystycznej. Należy
jednak pamiętać, że obok nurtów nowoczesnych funkcjonowały wówczas również
nurty tradycyjne.
v Kubizm –
nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „cubus”
oznaczającego bryłę, sześcian, kostkę. Był to kierunek w malarstwie
rozwijający się od 1907 roku. Cechy malarstwa kubistycznego to:
geometryzacja, odrzucenie perspektywy, synteza, analiza struktury przedmiotu,
symultanizm, technika kolażu, zacieranie czytelności obrazu, zniekształcanie
proporcji, monochromatyzm, myślenie abstrakcyjne, upraszczanie form.
Najwybitniejsi przedstawiciele tego nurtu to Pablo Picasso i Georges
Braque.
v Dadaizm – był
to kierunek w malarstwie w latach 1915-1922. Charakteryzowały go: zerwanie
z tradycją i racjonalizmem, antyestetyzm, technika kolażu,
fotomontażu, wykorzystywanie codziennych przedmiotów jako tworzywa sztuki,
absurdalny humor, spontaniczność. Do najwybitniejszych przedstawicieli tego
nurtu należą Hans Arp, Max Ernst, Kurt Schwitters.
v Formizm –
był to awangardowy kierunek w sztuce polskiej. Jego cechy to:
wyeliminowanie mimetyzmu (odtwórczego odwzorowywania rzeczywistości),
skoncentrowanie się na formie, zrytmizowanie, brak iluzorycznej perspektywy,
posługiwanie się kontrastem (na przykład umieszczanie form zaokrąglonych obok
ostrych, geometrycznych), elementy kubizmu, dynamizm. Formiści nawiązywali do
polskiej sztuki ludowej oraz do polskiego gotyku. Kładli nacisk na komponowanie
obrazu z form konkretnych. Dążyli do stworzenia nowoczesnego,
dwudziestowiecznego stylu narodowego. Ich działalność artystyczna napotkała
jednak dość silny opór krytyki, a nowatorskie poglądy tej grupy uważano za
społecznie i politycznie niebezpieczne. Jednak to właśnie formizm sprawił,
że polska sztuka zaistniała na świecie. Do grona wybitnych twórców należeli
między innymi: Witkacy (Stanisław Ignacy Witkiewicz), Katarzyna Kobro, Władysław
Strzemiński, Leon Chwistek, Maria Jarema, Andrzej i Zbigniew Pronaszko, Józef
Czapski, Henryk Stażewski, Tytus Czyżewski, Eugeniusz Zak, Bronisław Wojciech
Linke, Xawery Dunikowski, August Zamoyski, Henryk Kuna.
v Ekspresjonizm
– to kierunek w sztuce i literaturze pierwszej ćwierci XX wieku, którego
przejawy obserwujemy już w końcu XIX wieku u Edwarda Muncha,
Henri’ego Toulouse-Lautreca, Vincenta van Gogha. Programowymi ekspresjonistami
byli malarze skupieni w grupie „Die Brücke”: Ernst Ludwig Kirchner, Erich
Heckel. W Polsce kierunek ten uprawiali: Tytus Czyżewski, Tadeusz
Kulisiewicz, Witkacy (Stanisław Ignacy Witkiewicz). Cechy charakterystyczne
tego nurtu to: kontrastowe kolory (żółty, pomarańczowy, czerwony), deformacja,
skośne linie, ostre kąty, technika oniryzmu (marzenia sennego), subiektywizm,
ukazywanie skrajnych przeżyć i emocji (rozpaczy, lęku, histerii).
v Konstruktywizm
– był to kierunek w sztuce abstrakcyjnej zapoczątkowany w Rosji.
Podstawowym wyróżnikiem konstruktywizmu było stosowanie dyscypliny formalnej
ograniczonej do prostych elementów geometrycznych: koła, trójkąta i linii
prostej. Celem było poszukiwanie nowej ekspresji artystycznej i odejście
od skojarzeń ze światem przedmiotów. Głowni przedstawiciele nurtu to Władimir
Tatlin, Kazimierz Malewicz, Aleksander Rodczenko, Wassily Kandinsky.
v Surrealizm (nadrealizm)
– był to kierunek w sztuce powstały w latach dwudziestych XX wieku
jako sprzeciw wobec sztuki racjonalistycznej i konstrukcyjnej takiej jak
kubizm czy formizm. Najwybitniejsi przedstawiciele: Marc Chagall, Paul Delvaux,
Salvador Dali, René Magritte, Giorgio de Chirico. Cechy nurtu: fascynacja snem,
iluzją, halucynacją, swoboda ekspresji, budowanie dziwnego, surrealistycznego
świata z elementów rzeczywistych, którym nadaje się obce im cechy (na przykład
metalowi miękkość jedwabiu), fantastyczne wizje, groza, niezwykłość,
tajemniczość.
Rzeźbę w dwudziestoleciu międzywojennym
charakteryzuje:
v geometria,
v afiguratywność,
v wyzwolenie z formy,
v deformacja,
v zerwanie z proporcjami,
v odejście od estetyki klasycznej.
Najwybitniejsi rzeźbiarze międzywojnia to Xawery
Dunikowski, August Zamoyski, Jacques Lipchitz.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz