172. Dzieje i charakterystyka Jacka Soplicy

Dzieje i charakterystyka Jacka Soplicy

Jacek Soplica[1] słynął w młodości z gotowości do szabli, miał wielki posłuch u szlachty i był uosobieniem wad Polski szlacheckiej. Magnaci woleli mieć go po swojej stronie i chętnie gościli u siebie. Z takich spotkań ze Stolnikiem zrodziła się miłość Jacka i córki Horeszki – Ewy.

Po odtrąceniu przez ojca panny dumny młodzieniec długo obmyślał formę zemsty. Gdy nadarzyła się sposobność, bez namysłu strzelił do Stolnika i zabił go. Był to moment zwrotny w życiu bohatera. Gdy Gerwazy chybił, strzelając do niego, Jacek uznał to za szansę daną mu przez Boga i postanowił ją wykorzystać. Wstąpił do Legionów, starał się być wszędzie tam, gdzie było niebezpiecznie. Został emisariuszem politycznym, starał się zadośćuczynić Tadeuszowi i Zosi. Podjął pokutę poprzez przywdzianie habitu bernardyna i pokorną służbę Bogu. Wyrzuty sumienia odmieniły go. Ofiarnie rzucił się na ratunek własnego syna, a potem Hrabiego Horeszki.

Jacek Soplica jest postacią tajemniczą, milczącą i skromną. Uświadomienie polityczne szlachty i przygotowanie do postania przeprowadza w sposób przemyślany. Jako zwolennik Napoleona wierzy w szansę Polaków na pokonanie Moskali. Jako ksiądz Robak jest człowiekiem rozważnym, wytrwałym i odważnym. Nie dąży do chwały, unika rozgłosu, do chwili śmierci ukrywa swoje zasługi i próbę odkupienia winy.

Jacek Soplica reprezentuje nowy typ bohatera romantycznego:

- nie działa samotnie, lecz wśród szerokich mas reprezentujących różne stany,

- nie czuje się odpowiedzialny za cały naród,

- nie grzeszy pychą,

- nie przypisuje sobie cech przywódczych,

- jest bohaterem dynamicznym, gdyż z hulaki, lekkoducha, awanturnika i człowieka mściwego przeradza się we wzór godny naśladowania.

---

[1] Prototypem bohatera był Jan Soplica, żyjący na Litwie na przełomie XVIII i XIX wieku awanturnik, który gnębił okoliczną szlachtę i był zabójcą Bazylego Mickiewicza, stryja Mikołaja (ojca poety). Z kolei ksiądz Robak wzorowany był na osobie księdza Bułhaka, kwestarza bernardynów z Nieświeża, uczestnika powstania Jasińskiego na Litwie, ułatwiającego przedostanie się młodzieży do armii Księstwa Warszawskiego, patrioty zesłanego później na Syberię.