Dwudziestolecie międzywojenne –
krótka epoka wielkich zmian
Ramy czasowe i nazwa epoki
Lata 1918-1939, czyli okres między zakończeniem
pierwszej wojny światowej (11 listopada 1918 roku) a wybuchem
drugiej wojny światowej (1 września 1939 roku), określa się mianem
dwudziestolecia międzywojennego. Jest to określenie umowne, podobnie jak czas
trwania epoki i nie w pełni oddaje obraz przemian zachodzących
w kulturze całej Europy. Granice wyznaczone przez daty dwóch wielkich
wojen pełnią przede wszystkim funkcję porządkującą.
Tło polityczne i społeczne epoki
Rok 1918 stał się granicą rozpoczynającą nową epokę –
dwudziestoletni okres wielkich i szybkich przemian przerwanych przez
wybuch drugiej wojny światowej. Pierwsza wojna światowa, w której brały
udział aż trzydzieści trzy państwa, przyniosła wielkie zniszczenia. Zginęło
dziesięć milionów ludzi, a dwadzieścia milionów zostało rannych i okaleczonych.
Rezultatem wojny były rewolucje w Rosji i Niemczech, abdykacja trzech
cesarzy, rozpad Austro-Węgier, przesunięcie granic wielu państw. Na mapie
starego kontynentu pojawiły się kraje: Austria, Czechosłowacja, Estonia,
Finlandia, Litwa, Łotwa, Polska, Wegry, a także Państwo Serbów, Chorwatów
i Słoweńców (późniejsza Jugosławia).
Lata dwudzieste XX wieku w Europie to czas
optymizmu, wiary w postęp techniczny, rozwoju gospodarczego, ale także
pamięci o tragedii wojny, hiperinflacji i niezadowolenia z postanowień
traktatu wersalskiego (1919 r.).
W październiku 1929 roku doszło do krachu na giełdzie
nowojorskiej, czego skutkiem był gwałtowny spadek produkcji w przemyśle,
a w konsekwencji bezrobocie i masowe bankructwa. Nastąpiły lata
wielkiego kryzysu. Krach gospodarczy spowodował zubożenie społeczeństw i wzrost
sympatii dla populistycznych ugrupowań radykalnych, obiecujących szybkie
i skuteczne rozwiązanie problemów.
Rewolucja naukowa, techniczna i obyczajowa
Pierwsze dziesięciolecia XX wieku to nie tylko czas
wielkich wydarzeń w polityce, ale także rewolucji naukowych, technicznych
i obyczajowych, które wpłynęły zarówno na życie codzienne, jak i na
rozwój cywilizacji oraz bieg historii:
- intuicjonizm Henri’ego Bergsona,
- behawioryzm,
- psychoanaliza Sigmunda Freuda,
- teoria świadomości Carla Gustava Junga
- teoria względności Alberta Einsteina odnowiła fizykę i zrewolucjonizowała pogląd na budowę wszechświata i materii; stworzenie teorii związku między masą materii a energią doprowadziło do rozbicia jądra atomu, a w konsekwencji do skonstruowania pierwszej bomby atomowej,
- istotnym wynalazkiem w dziedzinie chemii okazały się tworzywa sztuczne (sztuczne tkaniny, sztuczny kauczuk, paliwa syntetyczne),
- dokonano syntezy witaminy C, odkryto insulinę, pierwszy antybiotyk (penicylinę) i szczepionkę przeciwko żółtaczce, co przyśpieszyło rozwój medycyny,
- energia elektryczna zaczęła ekspansywnie wypierać energię parową, pojawiły się elektryczne lodówki, pralki, odkurzacze, upowszechniły się odbiorniki radiowe, telefony, gramofony, telegrafy, elektryczne oświetlenie domów i ulic, skonstruowano radar, pojawiły się pierwsze telewizory i magnetofony,
- dynamicznie rozwijała się komunikacja (samochody, autobusy, tramwaje, kolej, żegluga morska, samoloty),
- poszerzyły się granice miast, a w nich pojawiły się parki, baseny, stadiony,
- obywatele niemal wszystkich krajów (w tym kobiety) zyskali powszechne prawa wyborcze, prawa socjalne i płatne urlopy,
- rozwijała się turystyka, narodziła się kultura masowa (imprezy sportowe na stadionach, cykliczne audycje radiowe, seanse kinowe, występy kabaretów),
- kobiety zaczęły obcinać włosy na krótko, nosić spodnie i luźne ubrania, uprawiać sport.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz