37. Homonimy

HOMONIMY

Homonimy (z greckiego homónymos – mający wspólna nazwę, równoimienny, równobrzmiący) to wyrazy o identycznym brzmieniu, ale całkowicie odmiennym znaczeniu, np. para (wodna, butów, ludzi), porwać (na strzępy, kogoś). Znaczenie homonimów rozpoznajemy tylko na podstawie kontekstu.

Homonimia – to jednakowe brzmienie wyrazów mających różną wartość znaczeniową.

Występuje:

a) w składni – np. zdrada przyjaciela oznacza albo fakt, że przyjaciel zdradził, albo że został zdradzony; wynająć mieszkanie – użyczyć komuś mieszkania za odpłatnością albo odpłatnie zamieszkać w cudzym mieszkaniu,

b) w morfologii fleksyjnej i słowotwórczej – np. dam jest formą czasownika dać lub formą rzeczownika dama w dopełniaczu liczby mnogiej; ranny – od rzeczownika rana albo rano,

c) w słownictwie – np. rola aktora i rola uprawna.

Przykłady homonimii tekstowej:

Żyd karabin niesie.

Żydka rabin niesie.

Mama ma nas troje.

Mama ma nastroje.

Mama ma na stroje.

Bibliografia:

1.      Język polski. Vademecum maturalne, Operon, Gdynia 2009.

2.      Jan Malczewski, Słownik szkolny. Nauka o języku, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.