poniedziałek, 9 kwietnia 2018

40. Zapożyczenia w języku polskim


ZAPOŻYCZENIA W JĘZYKU POLSKIM


Zapożyczenia – jest to wszelki element językowy przejęty z innego języka (może to być fonem, głoska, cząstka słowotwórcza, zwrot, wyrażenie, konstrukcja składniowa).

Zapożyczenia dzielą się na zapożyczenia właściwe, zapożyczenia semantyczne (kalki językowe)zapożyczenia sztuczne.

a) zapożyczenia właściwe – to wyrazy zapożyczone z obcego języka w oryginalnej lub nieco przekształconej formie,
b) zapożyczenia sztuczne (kalki językowe) – to wyrazy, wyrażenia lub zwroty utworzone przez dokładne odwzorowanie obcego wyrazu lub zwrotu rodzimymi środkami językowymi, np. niem. Briefträger (listonosz), Brustträger (biustonosz), Hohspannung (wysokie napięcie),
c) zapożyczenia sztuczne – to wyrazy utworzone z cząstek słowotwórczych języka obcego zgodnie z regułami języka zapożyczającego.

BOHEMIZMY (czechizmy) – to zapożyczenia z języka czeskiego.
GEMANIZMY – to elementy językowe zapożyczone z języka niemieckiego.
ITALIANIZMY – to elementy językowe zapożyczone z języka włoskiego.
RUSYCYZMY – to elementy zapożyczone z języka rosyjskiego.
LATYNIZMY – to elementy językowe zapożyczone z łaciny.
JIDYSZYZMY – to elementy językowe zaczerpnięte z języka jidysz (np. belfer, machlojka, rejwach, bachor, mamona, mecyje, fajny, bajzel, blichtr, ciuchy, ferajna, pinda, szmal, ślamazara, harmider).

Przykłady zapożyczeń w języku polskim:

Doba staropolska:

- z łacinychrzest, chrześcijanin, msza, amen, kielich
- z języka czeskiegoanioł, pacierz, krzyż, ołtarz, klasztor, żak (zeslawizowane terminy łacińskie), gromnica, kazanie, błogosławić, Bogurodzica
- z języka niemieckiegoopat, szlachcic, szlachta, rycerz, berło, olej, pieprz, perły, bursztyn

Doba średniopolska:

- z języka czeskiegobawełna, jedwab, tabor, zakonnik, wesoły, uprzejmy
- z łacinyabsolut, akademia, dekret, depozyt, natura, senat, traktat, aktor, akademik, architekt, profesor, ampułka, rektor, fosa, kałamarz, korona, tron
- z języka niemieckiegogrosz, gmach, kiermasz, plądrować, rynna, rynsztok, ślusarz, snycerz, warsztat
- z języka włoskiegobanda, fraszka, fontanna, kalafior, impreza, koral, marcepan, szpada, tulipan
- z języka francuskiegoawangarda, gorset, szarża
- z języka ruskiegohałas, morda
- z języka węgierskiegociżmy, dobosz, giermek

Doba nowopolska:

- z języka francuskiegoapartament, awans, afisz, biuro, biżuteria, krem, parasol
- z języka angielskiegostoper, baseball, derby, mecz, brydż, sztorm

Doba współczesna:

– zalew angielszczyzny we wszystkich dziedzinach życia: pub, show, fast food, man, laptop, design, selfie, hate, coach, team, look, level


Bibliografia:
1.      Język polski. Vademecum maturalne, Operon, Gdynia 2009.
2.      Jan Malczewski, Słownik szkolny. Nauka o języku, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz