208. Ocena powstania listopadowego w „Kordianie” Juliusza Słowackiego

Ocena powstania listopadowego w Kordianie Juliusza Słowackiego

Sprawa powstania listopadowego występuje w Kordianie przede wszystkim w „Przygotowaniu” i w akcie III. W „Przygotowaniu” ocena klęski listopadowej ukazana jest poprzez postacie wodzów i dygnitarzy, którzy swą polityką zaprzepaścili możliwości zwycięstwa.

Podłożem historycznym aktu III jest sprawa spisku koronacyjnego, zawiązanego w grudniu 1828 roku, skupiającego grupę podchorążych z Piotrem Wysockim na czele oraz grupę studentów. Spisek miał charakter szlachecko-rewolucyjny. Jego celem było wywołanie powstania przeciwko carowi, a hasłem do walki miało być zabicie cara i jego rodziny podczas uroczystości koronacyjnych w Warszawie w dniu 24 maja 1829 roku. Spiskowcy nie przewidywali ruszenia mas ludowych. Zamach na cara nie doszedł do skutku, między innymi z powodu oporu, na jaki młodzież spiskowa natknęła się ze strony starszego pokolenia, zwolenników ugody.

Jako spiskowiec Kordian kieruje swą akcję przeciwko carowi, który jest dla niego ciemiężycielem Polski. W dramacie o Kordianie nie ma bezpośredniego obrazu powstania listopadowego, ale przedstawione są wydarzenia je poprzedzające. Kordian chce walczyć dla ludu, ale nie umie jeszcze powiązać się z ludem, nie widzi w nim decydującej siły rewolucyjnej.

Klęskę powstania poeta tłumaczy ograniczeniem ideologicznym szlacheckich rewolucjonistów, którzy je wywołali, reakcyjną politykę sfer rządzących, które nie dopuściły do nadania powstaniu charakteru rewolucji społecznej, nie dopuściły do ruszenia mas ludowych jako świadomego elementu siły rewolucyjnej, walczącej dla wyzwolenia narodowego i społecznego Polski.