245. Grupy poetyckie w dwudziestoleciu międzywojennym

Grupy literackie w dwudziestoleciu międzywojennym

 

Nazwa grupy	Przedstawiciele	Charakterystyka grupy
Skamander	Jan Lechoń Kazimierz Wierzyński Julian Tuwim Antoni Słonimski Jarosław Iwaszkiewicz	Grupa warszawska skupiona wokół czasopisma „Skamander”. Jej reprezentanci spotykali się w klubie Pod Picadorem lub „Na pięterku” kawiarni Ziemiańska. Nie byli przeciwnikami tradycji, ale odrzucali poetykę literatury młodopolskiej. Proponowali pisanie o dniu powszednim, o zwykłych uczuciach; język potoczny miał wejść do poezji. Nie mieli określonego programu, każdy z poetów był indywidualistą, prezentował odmienną postawę. Za swego mistrza i patrona uznali Leopolda Staffa. Z grupą sympatyzowali: Jan Brzechwa, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna. Skamander był najbardziej prężną i popularną grupą poetycką dwudziestolecia międzywojennego. Wywarł znaczący wpływ na ówczesną literaturę.
Awangarda Krakowska	Tadeusz Peiper Julian Przyboś Jan Brzękowski Jalu Kurek	Grupa krakowska skupiona wokół czasopisma „Zwrotnica” redagowanego przez Tadeusza Peipera. Posiadała program sformułowany w manifestach Nowe usta i Tędy. Głoszono w nim hasła nowoczesności, program 3×M (Miasto, Masa, Maszyna), odcięcie od natchnienia, metafizyki czy mistycyzmu. W zamian proponowano kult techniki i cywilizacji. Zerwano z opisową liryką, stworzono nowy typ metafory.
Futuryści	Bruno Jasieński Stanisław Młodożeniec Anatol Stern Aleksander Wat	Futuryści funkcjonowali w dwóch ośrodkach – Krakowie i Warszawie. Grupa krakowska skupiała się w klubie Katarynka, a od 1921 roku w klubie Gałka Muszkatołowa, natomiast warszawska – wokół pisma „Nowa Sztuka”. Cechowały je prowokacyjny styl bycia, skandalizowanie, negacja tradycji i autorytetów. Głosili hasło „słowa na wolności”, nawołując do burzenia utartych związków wyrazowych. Na Zachodzie futuryści często sympatyzowali z rodzącym się faszyzmem.
Autentyści	Stanisław Czernik Stanisław Piętak Czesław Janczarski Jan Bolesław Ożóg	Grupa skupiona wokół miesięcznika „Okolica Poetów”, założonego w Ostrzeszowie przez Stanisława Czernika. W opozycji zarówno do nawiązującego do tradycji Skamandra, jak i do nowoczesnej Awangardy Krakowskiej, powracali do naturalizmu i realizmu, głosili hasło „jedności prawdy artystycznej i życiowej”.
Żagary	Antoni Gołubiew Czesław Miłosz Aleksander Rymkiewicz Jerzy Zagórski	Grupa pisarzy wileńskich skupiona wokół miesięcznika „Żagary”. W ich poezji dominowały katastrofizm, poczucie zagrożenia wojną, kryzys ideowy. Poetyka cechowała się wizyjnością, historyzmem, refleksyjnością oraz obecnością elementów klasycyzmu i symbolizmu.
Kwadryga	Stanisław Ryszard Dobrowolski Lucjan Szenwald Konstanty Ildefons Gałczyński Władysław Sebyła	Grupa literacka powstała w Warszawie w latach 1926-1933, występująca zarówno przeciw Skamandrowi, jak i Awangardzie. Głosiła hasło poezji społecznej, zaangażowanej w życie i pracę prostych ludzi. Za ideowego patrona wybrała Cypriana Kamila Norwida.
Czartak	Emil Zegadłowicz Juliusz Kaden-Bandrowski Zofia Nałkowska Andrzej Strug Stefan Żeromski	Grupa literacka skupiona wokół czasopisma „Czartak”. Jej program łączył mistycyzm religijny z miłością do przyrody i pochwałą „prostaczka” ściśle z nią obcującego. Pisarze, niechętnie nastawieni do współczesnej cywilizacji, reprezentowali konserwatywny racjonalizm, głosząc ideę powrotu do natury i kultury ludowej. Proza tej grupy podjęła najważniejsze, budzące obawy problemy społeczno-polityczne odrodzonego państwa.