278. Łagry (notatka wprowadzająca do tematyki „Innego świata” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego)

Łagry (notatka wprowadzająca do tematyki Innego świata Gustawa Herlinga-Grudzińskiego)

Łagier to obóz pracy przymusowej w Związku Radzieckim (1919-1987), w którym więźniów zmuszano do ciężkich robót, powodujących często wyniszczenie i śmierć.

Gułag to system obozów pracy przymusowej w ZSRR, w którym więźniami byli zarówno przestępcy kryminalni, jak i osoby uznawane za społecznie niepożądane lub politycznie podejrzane.

System obozów powstał wkrótce po rewolucji październikowej. Sieć łagrów składała się w szczytowym okresie z kilku tysięcy obozów pracy przymusowej rozlokowanych na terenie całego ZSRR. W obozach panowały skrajnie złe warunki bytowe, zbliżone do panujących w niemieckich obozach koncentracyjnych, a umieszczeni w nich ludzie byli przymuszani do wycieńczającej, niewolniczej pracy.

Ideologicznym celem obozów była „reedukacja przez pracę”, a więźniowie nie byli przeznaczeni do zagłady, w rzeczywistości jednak niektóre obozy stanowiły miejsca faktycznej eksterminacji „wrogów ustroju”. Więźniowie wykonywali najgorsze rodzaje pracy, takie jak roboty ziemno-budowlane, w kamieniołomach, kopalniach, przy wyrębie lasu, budowie linii kolejowych, rurociągów, mostów itd. Złe warunki i przeciążenie pracą powodowały masową śmiertelność. Szacuje się, że w obozach tego systemu uśmiercono od początku do 1956 r. około 42 mln ludzi oraz od 10 do 30 mln tych, którzy zmarli nie w samych obozach, lecz na skutek chorób i wycieńczenia już po ich opuszczeniu.