199. Miłość romantyczna i werteryzm

Miłość romantyczna i werteryzm

Cierpienia młodego Wertera, wydane w 1774 roku, miały przełomowe znaczenie dla literatury niemieckiej. Są efektem buntu przeciwko rygorom wypracowanym w epoce oświecenia. Dzieło zyskało wielki rozgłos i wywołało liczne dyskusje. W niektórych kręgach oskarżano nawet Goethego o sprowokowanie młodych ludzi utożsamiających się z Werterem do decyzji o samobójstwie.

Sposób przeżywania miłości przez Wertera stał się punktem odniesienia dla całego pokolenia literackich kochanków romantycznych, a także prawdziwych osób, które wzorowały się na tym modelu. Bohater Cierpień młodego Wertera jest więc prekursorem w zakresie miłości romantycznej, której siła może mieć działanie destrukcyjne i prowadzić do śmierci zakochanego.

Werter jest reprezentantem cech składających się na postawę życiową, którą określa się mianem werteryzmu. Na pojęcie to składa się indywidualizm, wrażliwość, uleganie wpływom poezji, przebywanie w świecie marzeń, niezgoda na rzeczywistość, bunt przeciwko niesprawiedliwości społecznej i obyczajowości opartej na zakłamaniu i konwenansach towarzyskich, nadmierna uczuciowość, nieszczęśliwa miłość, potrzeba kontaktu z naturą i zachwyt nad jej pięknem oraz skłonności samobójcze.

Termin ten określa także modę na niebieski frak, żółtą kamizelkę oraz białą suknię z bladoczerwonymi kokardkami. Strój werterowski służył manifestowaniu postawy ideowej nowego pokolenia.

Przejawem tzw. „gorączki werterowskiej” było także stosowanie podobizn Wertera i Lotty jako elementów zdobiących przedmioty codziennego użytku i tematów obrazów. Podnosiły one wartość przedmiotów, na których je umieszczano.