38. Neologizmy

NEOLOGIZMY

Neologizm – wyraz nowy, niedawno utworzony.

Definicja słownikowa opisuje neologizm jako wyraz, wyrażenie, formę gramatyczną, znaczenie lub konstrukcję składniową nowo utworzone w danym języku, stanowiące innowację językową.

Neologizmy tworzy się przede wszystkim z konieczności nazywania nowych przedmiotów i pojęć, powstających wraz z rozwojem kultury materialnej i duchowej społeczeństwa.

Rodzaje neologizmów:

a) słowotwórcze – utworzone od wyrazów już istniejących za pomocą odpowiednich formantów, np. zmywarka, programista,

b) znaczeniowe – powstają przez nadanie już istniejącym wyrazom nowych znaczeń, np. wieża (wysoka budowla – zestaw do odtwarzania muzyki),

c) frazeologiczne – powstają przez połączenie już istniejących wyrazów w związki, które mają nowe znaczenie, np. dziura ozonowa, ulga podatkowa,

d) zapożyczone – wyrazy zaczerpnięte z języków obcych, np. hit, komputer,

e) poetyckie – wyrazy wymyślone przez poetę lub pisarza, zazwyczaj stosowane jako środek artystyczny w danym utworze, np. śnigrobek, nierozeznawka, wkosmacona,

f) leksykalne – utworzone dla nazwania nowych przedmiotów i pojęć, np. dalekopis, odrzutowiec, zimowisko.

Bibliografia:

1.      Język polski. Vademecum maturalne, Operon, Gdynia 2009.

2.      Jan Malczewski, Słownik szkolny. Nauka o języku, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.