Na święta Bożego Narodzenia

Piękna jest radość w święta Bożego Narodzenia,

ciepłe są myśli o bliskich,

ale magia tkwi w dobrej lekturze.

Życzę Wam radosnych świąt

i czytelniczych prezentów pod choinkę!

Literaci o stanie wojennym

Dzisiaj przypada kolejna rocznica wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 r.

Tematykę tego wydarzenia podejmuje Marek Nowakowski w zbiorze opowiadań Raport o stanie wojennym. Powstawał on na bieżąco, w czasie trwania stanu wojennego. Podejmują one problemy nie tyle polityczne, co związane z codziennością Polaków w stanie wojennym. Portret polskiego społeczeństwa nie jest jednoznaczny. Ludzie zachowują się różnie: idą na kompromisy, dopasowują się do narzuconych ograniczeń, konspirują przeciwko władzy lub z nią kolaborują. Wszyscy jednak pragną wolności.

Do stanu wojennego nawiązuje także wiersz Zbigniewa Herbeta Raport z oblężonego miasta.

Warto również sięgnąć po antologię wierszy zatytułowaną Poezja stanu wojennego. Antologia wierszy, piosenek, kontrafaktur, parafraz i fraszek (wybór i opracowanie Anna Skoczek).

Święty Mikołaj przyjechał!

Dziś święty Mikołaj roznosi prezenty!

Kto z Was napisał list do św. Mikołaja

z prośbą o książkę?

Zaręczam, że to najlepszy prezent

i on to też wie!

Komunikacja językowa

Wieloznaczny wyraz komunikacja używany jest m.in. w znaczeniu nawiązywania i utrzymywania łączności między ludźmi. Jeżeli chcą oni porozumieć się ze sobą, to musi zaistnieć nadawca, który komunikuje coś odbiorcy.

To, co wygłasza nadawca, nazywamy komunikatem.

Podstawowa jednostka komunikacji nazywa się aktem mowy. Jest on zdaniem lub równoważnikiem zdania.

Nadawcą bywa zazwyczaj jedna osoba, ale niekiedy jest to wiele osób, np. autorzy listu zbiorowego.

Odbiorcą komunikatu również może być nie tylko jednostka, ale i wiele osób, np. uczniowie w czasie lekcji, studenci na wykładzie, czytelnicy.

Kontakt między nadawcą a odbiorcą może mieć różne formy: mówioną lub pisemną. Kontakt w formie mówionej jest nietrwały, podczas gdy kontakt za pośrednictwem druku lub pisma odznacza się dużą trwałością.

Istotny jest również kanał komunikacyjny, czyli droga, którą przebywa komunikat od nadawcy do odbiorcy. Może to być powietrze, linia telefoniczna, tekst publikowany.

Nadawca i odbiorca powinni posługiwać się tym samym językiem, czyli kodem, aby komunikat został zrozumiany.

Zarówno nadawcy, jak i odbiorcy powinien być znany kontekst, czyli rzeczywistość pozajęzykowa wspólna dla nich obu.

Świnie nie chodzą pijane

Czy zastanawialiście się kiedykolwiek nad tym, skąd biorą się dziwaczne powiedzenia, które – rozumiane dosłownie – stają się bezsensowne? Pytanie o etymologię kilku z nich dostałam w czasie obrony mojej pracy magisterskiej. Takich związków frazeologicznych jest dużo, być może nie zmieszczę w jednym poście wszystkich, o których chcę coś napisać. Mam nadzieję, że Was to zainteresuje.

1. Pijany jak świnia – Czy świnie chodzą pijane?

Wbrew pozorom to wyrażenie nie odnosi się do zwierzęcia, a do śląskiego rodu Świnków, który osiedlił się w XIII w. na Dolnym Śląsku, w zamku Świny. W okolicy znany był z częstego organizowania wystawnych libacji alkoholowych, a nawet pijackich turniejów. Imprezy te przeszły do historii utrwalone w języku.

2. Na szarym końcu – Dlaczego koniec miałby być szary i czego to jest koniec?

Powiedzenie to również wiąże się ze szlacheckimi ucztami. Najwyższych rangą dostojników sadzano przy stole na najzaszczytniejszych miejscach, które znajdowały się na początku szeregu stołów. Kładziono na nich bardzo drogie, bielusieńkie obrusy. Na końcu zaś, gdzie sadzano biedniejszą i pośledniejszą stanowiskami szlachtę, obrusy były tanie, z surowego, szarego, niebielonego płótna. Stąd wziął się „szary koniec”.

3. Pal sześć – Spalić, ale sześć sztuk czego?

Ten frazeologizm nawiązuje do średniowiecznych tortur, których celem było wydobycie ze skazańca przyznanie się do winy. Przypalano wówczas nieszczęśnika żywym ogniem sześciokrotnie. Jeżeli przeżył szósty raz, puszczano go wolno, nawet jeśli ostatecznie nie przyznał, że jest winny.

4. Potępiać w czambuł – Co to jest ten czambuł?

Ten zwrot sięga czasów najazdów Tatarskich. Czambuł był to oddział Tatarów, stąd jego późniejsze znaczenie: „liczebność”, „wielość”, „wielkość”.

5. Wyjść jak Zabłocki na mydle – Kim był Zabłocki i jaki miał związek z mydłem?

Jest to fraza biorąca początek od żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku szlachcica Cypriana Zabłockiego. Marzył on o wielkiej karierze w biznesie, ale był w tej materii raczej nieudacznikiem. Zakładał kolejne interesy, które padały, a on zostawał z długami. Do najsłynniejszych należało założenie mydlarni w Rybnie koło Sochaczewa. Towar miał być przewożony Wisłą do Gdańska, ale nasz „biznesmen” ze względów patriotycznych nie chciał płacić cła na granicy z Prusami. Wpadł więc na pomysł, aby zbić wodoszczelne skrzynie i w odpowiednim momencie, tuż przed granicą, zepchnąć je z barki, która miała ciągnąć je pod wodą na linach. Niestety, skrzynie okazały się nieszczelne, cały towar zmydlił się w rzece i w ten sposób Zabłocki utopił kolejny interes.

6. Błękitna krew – Przecież krew zawsze jest czerwona!

Określenie to odnosiło się oczywiście do arystokracji. Wzięło się stąd, że najbogatsza szlachta jadała ze srebrnych zastaw. Cząsteczki srebra dostawały się do organizmu, powodując w końcu chorobę – srebrzycę. Skóra człowieka chorującego na srebrzycę robi się niebieskawa lub wręcz niebieska (w zależności od stopnia zatrucia srebrem), stąd przekonanie, że w żyłach arystokratów płynie „błękitna krew”.

7. Konia z rzędem – Z rzędem czego?

W dawnych czasach rzędem nazywano cały „strój” konia. Zarówno sam koń, jak i ów rząd były bardzo drogie, toteż ten, kto je otrzymał, był obdarowany bardzo kosztownym prezentem.

8. Zbijać bąki – Bo gryzą?

Ten zwrot wcale nie odnosi się do zabijania dokuczliwych owadów – bąków, a do ptaków o tej samej nazwie. Mięso bąków nie jest ani smaczne, ani wartościowe, więc strzelanie do nich podczas polowań na dzikie ptactwo uważano za czynność bezcelową i bezsensowną, a więc za stratę czasu.

9. Umarł w butach – Dlaczego akurat w butach, a nie np. w spodniach?

Tu powracamy do średniowiecznych tortur. Owym „obuwiem” były zakładane skazańcom na nogi żelazne „buty”, które działały jak imadła – miażdżyły one stopy i golenie delikwenta. Jeżeli zmarł on w trakcie tortury, nie można było już uzyskać od niego żadnych zeznań, gdyż „umarł w butach”.

10. Jakoś to będzie – No… Zawsze jest „jakoś”.

Tak, ale to taka mała ciekawostka: powiedzenie to zawdzięczamy Adamowi Mickiewiczowi i jego „Panu Tadeuszowi”. Słowa te wypowiada w Księdze VI Sędzia, wyrażając entuzjazm wobec planów Jacka Soplicy, aby wzniecić na Litwie powstanie przeciwko Moskalom.

11. Nie w kij dmuchał – Po co ktoś miałby dmuchać w kij?

Mianem „kija” określano dawniej wysoki, smukły, wąski kielich. Nie dmuchać w kij oznaczało wypić zawartość kielicha jednym tchem do dna, bez wypuszczania powietrza. Ten, komu się to udało, stawał się w oczach kompanów bohaterem godnym uznania, bowiem dokonał nie byle czego.

Wiersz na listopad

Bolesław Leśmian, Wyszło z boru…

 

Wyszło z boru ślepawe, zjesieniałe zmrocze,

Spłodzone samo przez się w sennej bezzadumie.

Nieoswojone z niebem patrzy w podobłoczne

I węszy świat, którego nie zna, nie rozumie.

 

Swym cielskiem kostropatym kąpie się w kałuży,

Co nęci, jak ożywczych jadów pełna misa,

Czołgliwymi mackami krew z kwiatów wysysa

I ciekliną swych mętów po ziemi się smuży.

 

Zwierzę, co trwać nie zdoła zbyt długo na świecie,

Bo wszystko wokół tchnieniem zatruwa i gasi,

Lecz, gdy ty białą dłonią głaszczesz je po grzbiecie,

Ono, mrucząc, do stóp twych korzy się i łasi.

 

Narodowe Święto Niepodległości

Dziś z okazji 105 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę uczciliśmy narodowe święto odśpiewaniem carmina patria - „pieśni ojczystych”. Ich słowa zabrzmiały wymownie. Cała widownia zaproszona została do wspólnego śpiewania. Również, jak w latach poprzednich, przyłączyliśmy się do akcji Ministerstwa Edukacji i Nauki „Szkoła do hymnu!”. O symbolicznej godzinie 11.11 cała społeczność szkolna odśpiewała „Mazurek Dąbrowskiego”.

William Paul Young - "Chata"

Powieść Williama Paula Younga pt. „Chata” w bardzo nietypowy i oryginalny sposób łączy świat rzeczywisty ze światem Boga. Jej treść jest bardzo przejmująca. Bohater zmaga się z wielkim smutkiem po utracie najmłodszej córeczki. Z tą stratą nie można się pogodzić. W tym miejscu interweniuje Bóg, który przedstawiony jest na sposób laicki. Aby to zrozumieć, trzeba przeczytać książkę. Bóg tłumaczy wszystko zrozpaczonemu ojcu i krok po kroku prowadzi do ulgi, jaką przynosi przebaczenie. Daje także nadzieję, że śmierć nie jest końcem życia. Bez względu na to, czy jest się wierzącym, czy ateistą, powinien tę powieść przeczytać każdy. Gorąco polecam!

1 listopada

Dla tych, którzy odeszli – Danuta Gellnerowa

 

Dla tych

którzy odeszli w nieznany świat,

płomień na wietrze

kołysze wiatr.

 

Dla nich tyle kwiatów

pod cmentarnym murem

i niebo jesienne

u góry.

 

Dla nich

harcerskie warty

i chorągiewek

gromada,

i dla nich ten dzień –

pierwszy dzień listopada.

 

Jesienne czytelnictwo

Popołudnia są ciemne, a wieczory długie. Najwyższy czas owinąć się ciepłym kocykiem i z kubkiem dobrej herbaty sięgnąć po książę w jesiennych kolorach. Biblioteka szkolna zaprasza!

Maraton Czytelniczy

Z okazji Miesiąca Bibliotek Szkolnych dnia 17.10.2023 r. w bibliotece Zespołu Szkół nr 2 odbył się Maraton Czytelniczy. Wzięli w nim udział uczniowie klas II p, VI ar i V cs wraz z nauczycielami. Głośno czytane były lektury: „Lalka” Bolesława Prusa, „Rozdziobią nas kruki, wrony…” Stefana Żeromskiego oraz „Skąpiec” Moliera.

250. rocznica utworzenia Komisji Edukacji Narodowej

Rok 2023 jest dla polskiej edukacji oraz całego środowiska oświatowego szczególnie istotny. 14 października mija 250 lat od utworzenia Komisji Edukacji Narodowej – pierwszej w Polsce i zarazem w Europie państwowej centralnej władzy oświatowej.

W trudnej sytuacji polskiego szkolnictwa w XVIII wieku zrodził się ferment, tworzący podłoże dla przyszłej reformy. Wydarzenia polityczne przyspieszyły ten proces. Przekonanie, że upadłe państwo polskie może uratować jedynie pokolenie wychowane w nowym duchu, stawało się coraz silniejsze. W tej sytuacji uchwałą sejmową z 14 X 1773 roku została powołana Komisja Edukacji Narodowej. Jej pierwsza nazwa brzmiała: Komissyja nad edukacją młodzi narodowej szlacheckiej dozór mająca. Stanowiła ona najwyższy organ państwowy sprawujący zwierzchnictwo nad szkolnictwem w Polsce, powołany przez sejm i przed nim odpowiedzialny. Ustawa sejmowa oddawała Komisji pod opiekę troskę o wychowanie młodzieży szlacheckiej i zarząd szkół publicznych.

Komisja składała się początkowo z ośmiu, a potem z dwunastu osób wybieranych na 6-letnie kadencje. Wszyscy jej członkowie pracowali bezpłatnie. Pierwszymi komisarzami zostali wpływowi magnaci, odgrywający wybitną rolę w życiu politycznym, wykształceni i zorientowani w najnowszych prądach umysłowych i kulturalnych. Byli nimi: Ignacy Massalski (biskup wileński), Michał Poniatowski (młodszy brat króla) wówczas biskup płocki, a potem ostatni prymas I Rzeczypospolitej Joachim Chreptowicz, podkanclerzy litewski, August Sułkowski – wojewoda gnieźnieński, książę Adam Kazimierz Czartoryski, były kanclerz Andrzej Zamoyski, Ignacy Potocki – pisarz wielki litewski i Antoni Poniński – starosta kopanicki. Pierwszym prezesem Komisji został biskup Massalski, którego w 1776 roku zastąpił biskup Poniatowski. Zespół ten współpracował niezwykle zgodnie i efektywnie.

Komisja w poczuciu doniosłej społecznej funkcji szkolnictwa wytyczyła kierunek reform: nauczanie jednolite i scentralizowane, w języku polskim, szkoły dla wszystkich stanów, programy o charakterze encyklopedycznym nacechowane praktycyzmem, nauka moralna obok religii jako podstawa kształcenia etycznego, obywatelski duch wychowania, konieczność wprowadzenia nowego systemu kształcenia nauczycieli i nowych podręczników. Opracowano przepisy dla szkół parafialnych, wojewódzkich oraz pensji żeńskich. Przepisy rozesłano do szkół, a w ślad za nimi wysłano wizytatorów, by sprawdzili czy są wdrażane. Jedną z zasadniczych przeszkód w realizacji projektów okazał się brak podręczników, dlatego też 10 II 1775 roku powołano Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych (tj. podręczników), które miało je opracować. Połowa z nich została napisana w Rzeszowie, w gimnazjum męskim (dziś I Liceum Ogólnokształcącym).

Jubileusz 60-lecia szkoły

„Wspomnienia” żyją dopóty, dopóki do nich wracamy.

Rozkwitają tym wspanialej, im więcej serca wkładamy

w ich pielęgnowanie.”

(Ewa Glińska)

6 października 2023 r. Zespół Szkół nr 2 im. Tadeusza Rejtana w Rzeszowie obchodził jubileusz 60-lecia swojej działalności. W uroczystości wzięli udział dyrekcja szkoły, nauczyciele, uczniowie, rodzicom i pracownicy szkoły, którzy przyczynili się do zorganizowania tej szczególnej uroczystości. Swoją obecnością zaszczycili nas Komitet Honorowy, zaproszeni goście, absolwenci, emerytowani pracownicy szkoły, księża katecheci, sympatycy naszej szkoły. Dziękujemy pięknie darczyńcom, bez których zorganizowanie przedsięwzięcia byłoby niemożliwe. Wszyscy tworzymy historię tego szczególnego miejsca, jakim jest nasza szkoła.

Zdjęcia i nagrania z uroczystości jubileuszowych można obejrzeć na stronie internetowej szkoły w zakładce „Jubileusz 60-lecia”.

„Jest na świecie tyle rzeczy, za które nie można zapłacić żadnymi pieniędzmi,

tylko radością, pamięcią i słowem – dziękujemy!”

Winston Groom - "Forrest Gump"

Chyba trudno byłoby znaleźć człowieka, który nie słyszałby o Forreście Gumpie. Jest on tytułowym bohaterem jedynej w swoim rodzaju, fenomenalnej powieści Winstona Grooma. Autor snuje ciekawą, pełną humoru powieść o chłopcu z niskim ilorazem inteligencji i niedowładem kończyn. On sam mówi o sobie, że jest „idiotem”. Forrest dorasta i staje się doskonałym sportowcem, miliarderem, a nawet bohaterem wojny w Wietnamie. Przechodzi przez życie z dziecięcą prostotą, mądrością i nieustannym zdziwieniem, obserwując świat i ludzi. To on jest autorem słynnego powiedzenia, że „Życie jest jak pudełko czekoladek – nigdy nie wiesz, co dostaniesz…”. Gorąco polecam tę powieść!

Dzisiaj przypada Światowy Dzień Jabłka. Owoc ten jest symbolem polskiego rolnictwa. Jest jednym z najpopularniejszych owoców w kraju i na świecie. Co czwarte jabłko w Europie pochodzi  właśnie z Polski. Regularne spożywanie jabłek zmniejsza ryzyko powstawania wielu chorób, między innymi: udaru mózgu, cukrzycy typu 2, demencji starczej, choroby Alzheimera, czy astmy oskrzelowej. Ponadto, ich gryzienie i żucie stymuluje dziąsła i pobudza wydzielanie śliny, która działa przeciwbakteryjnie i przeciwpróchniczo.

Jedzmy jabłka - na zdrowie!

Marcel Moss - seria "Liceum Freuda"

Seria książek pod wspólnym tytułem „Liceum Freuda” obejmuje powieści, których akcja rozgrywa się w LO im. Z. Freuda. Jej bohaterami są młodzi ludzie w wieku licealnym. Każdy tom cyklu podejmuje ważne i trudne tematy zmagań, jakim musi sprostać młodzież. Mamy więc do czynienia ze światem szkoły i „domówek”, ale i z bardzo poważnymi i stresującymi sytuacjami: samobójstwem, morderstwem, wykorzystywaniem seksualnym, atakiem terrorystycznym, ujawnieniem orientacji seksualnej lub transpłciowości. Powieści trzymają w napięciu i wręcz „zmuszają” czytelnika, aby czytał i ani na chwilę nie odkładał książki. Gorąco polecam!

Katarzyna Puzyńska - cykl "Lipowo"

Katarzyna Puzyńska jest autorką znakomitej serii kryminałów pod wspólnym tytułem „Lipowo”. We wsi Lipowo oraz w jej okolicach dokonują się zbrodnie, które tropią główni bohaterowie, w tym policjant Daniel Podgórski oraz komisarz Klementyna Kopp. Seria o Lipowie została bardzo dobrze przyjęta przez czytelników, co wcale nie dziwi. Cykl „Lipowo” to trzymające w napięciu kryminały o doskonale skonstruowanej fabule, jednocześnie prezentujące wątek obyczajowy o nieoczekiwanych zwrotach akcji. Gorąco polecam!

/grafika ze strony: https://najlepsze-ksiazki.pl/lipowo-kolejnosc-puzynska//

Udział uczniów w XII Narodowym Czytaniu

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej to jeden z najważniejszych utworów literatury polskiej podejmujący tematykę powstania styczniowego, którego 160-lecie obchodzone jest w 2023 roku. W ramach 12. edycji Narodowego Czytania tradycyjnie zostało zorganizowane wyjście uczniów naszej szkoły z klasy I f oraz I t do Filii nr 7 WiMBP w Rzeszowie. Podczas spotkania wspólnie czytaliśmy powieść Elizy Orzeszkowej oraz oglądnęliśmy fragment ekranizacji powieści „Nad Niemnem” dotyczący przeczytanego tekstu.

Witaj, szkoło - witaj, biblioteko!

Wracamy!

Rozpoczyna się rok szkolny, a wraz z nim nauka, czytanie lektur… Po lektury oczywiście zapraszamy do biblioteki szkolnej. Mamy też do zaoferowania powieści obyczajowe, kryminały, thrillery, fantasy i wiele innych. Na przełomie października i listopada spodziewamy się nowości. Zapraszamy – nawet niekoniecznie po książki. Biblioteka jest miejscem odpoczynku, wyciszenia się w czasie przerw. Przychodźcie do nas.

Hurra! Wakacje!

Rok wytężonej pracy już za nami. Życzymy wszystkim radosnego i bezpiecznego wypoczynku, najlepiej z książką. Spotkajmy się za dwa miesiące… w bibliotece.

Wakacje z książką

Zbliżają się wakacje, czas słodkiego lenistwa i podróży. Warto nadrobić w tym czasie zaległości w czytaniu książek. Obojętnie czy w domu, czy w ogrodzie na leżaku, czy w czasie lotu samolotem swobodnie można poczytać książki spoza kanonu lektur. Wybrałyśmy dla Was 10 tytułów, które są teraz na topie.

1. Collen Hoover, Tarryn Fisher – „Never never”

2. Weronika Marczak – „Skarb. Rodzina Monet”, tom 1

3. Katarzyna Barlińska – „Start a Fire. Runda pierwsza”

4. Marta Łabędzka – „All Of Your Flaws”

5. John Green – „Szukając Alaski”

6. Nancy Springer – „Enola Holmes: Sprawa zaginionego markiza”

7. Adam Silvera – „Nasz ostatni dzień”

8. Suzanne Collins – „Igrzyska śmierci”

9. Edyta Prusinowska – „Opowiem o tobie gwiazdom”

10. Mikki Daughtry – „Trzy kroki od siebie”

Na pewno wybierzecie coś dla siebie – a może uda się przeczytać wszystko?

Katarzyna Berenika Miszczuk - cykl "Wiktoria Biankowska"

Dzisiejsza propozycja czytelnicza to cykl Katarzyny Bereniki Miszczuk zatytułowany „Wiktoria Biankowska”. Tytułowa Wiktoria to główna bohaterka cyklu, który tworzą kolejno powieści: „Ja, diablica”, „Ja, anielica”, „Ja, potępiona”, „Ja, ocalona”. W pierwszym tomie Weronika zostaje zamordowana i trafia do piekła. Jest zaskoczona jego wyglądem i działającymi tam prawami. Okazuje się, że nawet w piekle można dobrze się bawić i przeżywać szalone przygody. W kolejnym tomie bohaterka odwiedza niebo, jednak w wyniku diabelskiej intrygi umiera ponownie i tym razem trafia do Tartaru. Czwarty tom wprowadza nas w tajniki depresji Lucyfera i jego planu apokalipsy. Całość to cykl zamknięty, świetnie się czyta poszczególne powieści, napisane lekkim stylem i z dużą dawką dobrego humoru. Gorąco polecam!

Międzynarodowy Dzień Dziecka

Wszyscy jesteśmy dziećmi. Wszyscy, bez wyjątku. Pozostajemy nimi do końca życia, choć nie każdy lubi się do tego przyznawać. Mamy też swoje święto – Międzynarodowy Dzień Dziecka przypadający na 1 czerwca. Zostało ono ustanowione w 1954 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych. W Polsce było obchodzone już w 1950 r., a od 1952 r. stało się świętem stałym.

Dziś życzymy wszystkim Dzieciom, tym małoletnim i tym, które przekroczyły już próg dorosłości, aby Wasz świat na zawsze pozostał przyjazny i obdarzał Was szczęściem.

26 maja - Dzień Matki

W Polsce przedwojennej obchodzono Dzień Matki, przy czym nie było ustalonej corocznej daty. Organizacją święta zajmował się Polski Czerwony Krzyż.

Dzień Matki był obchodzony jako ważne święto w Generalnym Gubernatorstwie podczas okupacji niemieckiej (dzień ten był świętem w całej III Rzeszy).

Obecnie w Polsce święto to przypada na 26 maja. W tym dniu matki są zwykle obdarowywane laurkami, kwiatami oraz różnego rodzaju prezentami przez własne dzieci, rzadziej inne osoby. Święto to ma na celu okazanie matkom szacunku, miłości i podziękowania za trud włożony w wychowanie.

 

PAMIĘTAJMY O NASZYCH MAMACH!

maju obchodzimy między innymi Dzień Limeryków.

Limeryk nazywany jest „niepoważną” formą literacką. Narodził się w Irlandii, a jego nazwa pochodzi od nazwy irlandzkiego miasta Limerick. Limeryki są zazwyczaj absurdalnymi, groteskowymi wierszykami składającymi się z pięciu wersów. W pierwszym wersie należy wprowadzić bohatera i miejsce, w którym dzieje się akcja. W drugim wersie zawiązuje się akcja, czasami pojawia się drugi bohater. Kulminacja wątku dramatycznego następuje w trzecim i czwartym wersie, a w ostatnim – zaskakująca, nieraz nonsensowna, a zawsze dowcipna pointa.

Schemat rymów w limeryku układa się następująco: AABBA.

W dwa pierwsze wersy powinny składać się z trzech zestrojów akcentowych, dwa kolejne z dwóch i ostatni z trzech.

Ty też możesz napisać limeryk. Zobacz, jakie to łatwe!

 

Pewien redaktor w Bielsku –Biała

Książkę swą pisał rok bez mała.

I choć ją pieścił i wycackał

Ciosem dobito go znienacka,

Gdy korektorka rzekła: „chała”.

 

Był pewien pisarz młody,

co nigdy nie dostał nagrody.

W końcu, zdenerwowany,

sprzedał dwie cudze wanny

i wyszedł zupełnie z mody.

 

Był skrzypek rodem z Prabutów,

miał nogi za duże do butów.

Wszystkie go uwierały,

więc nosił futerały

od skrzypiec zamiast butów.

 

Raz pewien pan śmiał się tak,

że nagle trafił go szlag.

„Znacie przysłowie,

Że śmiech, to zdrowie?”

- zarzęził, leżąc na wznak.

 

TERAZ TWOJA KOLEJ. DOBREJ ZABAWY!

Książki zakazane

Czy wiecie, że aresztowanym może zostać nie tylko człowiek, ale i książka? Od wieków tworzyły się indeksy ksiąg zakazanych. Zabraniano je czytać, posiadać w domowej biblioteczce, a nawet zaglądać do nich w publicznych czytelniach i bibliotekach. Lekturami zakazanymi w różnych okresach były nie tylko takie książki, jak Mein Kampf Hitlera, Manifest Komunistyczny czy Biblia, ale także...Czerwony Kapturek czy Charlie i fabryka czekolady Których tytułów nie pozwalano czytać i których książek nie wolno czytać także dzisiaj? Oto ich lista.

 

451 STOPNI FAHRENHEITA / Ray Bradbury [1953] Książka przez 13 lat była sprzedawana w wersji ocenzurowanej przez wydawcę, gdzie zmieniono treść ponad 75 fragmentów. W 1998 r. usunięta z listy lektur w Missisipi za bluźnierstwo. Cenzurę zniesiono po protestach uczniów i rodziców. Ironią losu jest, że książka porusza temat cenzury i palenia książek. ARCHIPELAG GUŁAG / Aleksandr Sołżenicyn – noblista [1973] Z powodu powieści autor został aresztowany, pozbawiony radzieckiego obywatelstwa i skazany na wygnanie. Książka była zakazana w ZSRR do 1980 r. z powodów politycznych. Jednak w 2009 r. dodano ją do listy lektur w szkołach średnich.

BASTION / Stephen King [1978] Zakazana w jednej ze szkół w Oregonie (1989 r.) za sceny przypadkowego seksu i przemocy.

BIBLIA W 1942 r. w III Rzeszy, kiedy ogłoszono doktrynę Narodowego Kościoła Rzeszy, próbowano wyeliminować wszelkie przejawy chrześcijaństwa. W związku z tym zakazano używania Biblii, którą miała zastąpić „Mein Kampf”.

BUSZUJĄCY W ZBOŻU / Jerome David Salinger [1951] W 1957 r. australijski urząd celny skonfiskował przesyłkę zawierającą m.in. „Buszującego w zbożu”, która miała być prezentem dla australijskiego rządu od ambasadora USA. W latach 1961-1982 książka była zakazana w szkołach i amerykańskich bibliotekach. Książka wzbudza kontrowersje z powodu wulgarnego języka, nawiązań seksualnych, dewaluacji wartości rodziny, promocji alkoholu, papierosów i rozwiązłości.

CHATA WUJA TOMA / Harriet Beecher Stowe [1851] Książka zakazana w Illinois (1984) na wniosek radnego ze względu na rasizm i niestosowny język (użycie w niej słowa „nigger”). Zdanie radnego podzielili uczniowie i rodzice. Od momentu wydania budziła silne emocje w USA, została też zakazana w 1853 r. w Rosji z powodu podważania nauk Kościoła prawosławnego i poddawanie w wątpliwość autokratycznej władzy.

CHARLIE I FABRYKA CZEKOLADY / Roald Dahl [1964] Książka zakazana w bibliotece publicznej w Boulder (Colorado, USA), ponieważ bibliotekarze uznali, że promuje ubogą życiową filozofię.

CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA / Johan Wolfgang Goethe [1774] Powieść wywierała bardzo duży wpływ na czytelników: ubierali się oni jak główny bohater, znacznie też wzrosła liczba samobójstw (samobójcy umierali z egzemplarzem książki w kieszeni). Publikacja książki została zakazana przez kościół, z powodów religijnych i społecznych. Zdaniem duchownych nakłaniała ona do samobójstwa. W 2007 r. znalazła się na tzw. indeksie Giertycha.

CZERWONY KAPTUREK / bracia Grimm [wyd.1857] Książki zakazano w szkołach w Kalifornii przez... butelkę wina znajdującą się w koszyku, który Czerwony Kapturek niósł dla babci.

CZTERY PORY ROKU / Stephen King [1982] Książka usunięta z kilku bibliotek szkolnych w USA ze względu na „niespełnianie standardów społecznych”. W jednej ze szkół książki zakazano na prośbę rodziców.

DEKAMERON / Giovanni Boccaccio [wyd.1470] Znalazła się na rzymskim indeksie w 1559 r., zakaz potwierdzono 5 lat później. Utwór zakazany w USA przez dziesięciolecia na podstawie dokumentu „Federal Anti-Obscenity Act” (1873). W 1954 r. trafił na czarną listę National Organization of Decent Literature za obsceniczność, wulgarność, lubieżność i brak przyzwoitości.

DOKTOR ŻYWAGO / Borys Pasternak – noblista [1957] Zakazana w Rosji do 1988 r. za antywojenny, kontrrewolucyjny wydźwięk i krytykę stalinizmu. Kiedy w 1958 r. Pasternakowi przyznano Literacką Nagrodę Nobla, został zmuszony do odmowy jej przyjęcia. Jedna z najczęściej cenzurowanych książek wg Jonathona Greena.

FOLWARK ZWIERZĘCY / George Orwell [1945] Do końca lat 80. XX w. książka była zakazana przez polską cenzurę, ponieważ przedstawiała ustrój totalitarny, nawiązując do rosyjskich władz. Pierwsze oficjalne polskich wydanie ukazało się dopiero w 1988 r., mimo to od końca lat 70. powieść cieszyła się dużym zainteresowaniem i krążyła w drugim obiegu. W Kenii zakazano jej w 1991 r., ponieważ krytykowała skorumpowanych przywódców, natomiast w 2002 r. w szkołach w Zjednoczonych Emiratach Arabskich - z powodu... bohaterów w postaci mówiących świń. Uznano, że taki obraz godzi w wartości religii islamskiej.

DZIENNIK / Anne Frank [1947] Książka powstała na podstawie obszernych fragmentów pamiętnika napisanego przez Anne Frank podczas ponad dwuletniego pobytu w ukryciu jej rodziny oraz czwórki znajomych w czasie niemieckiej, nazistowskiej okupacji Holandii. Ojciec Anne usunął z pamiętnika fragmenty, gdzie np. skarżyła się na egoizm innych, jednak wydawcy to nie wystarczyło i zażądał usunięcia kolejnych fragmentów, np. o menstruacji Anne i jej siostry. Niemieckie wydanie książki pociągnęło za sobą kolejne ingerencje w treść; usunięto fragmenty uznane za obraźliwe dla Niemców. Rodzice amerykańskich uczniów oskarżali książkę o niestosowność, podważanie autorytetu dorosłych. Jeden z rodziców arabskiego pochodzenia nie chciał, aby jego dziecko omawiało w szkole utwór, którego bohaterką jest Żydówka. Natomiast w 1983 r. w Alabamie chciano usunąć książkę z listy lektur, gdyż uznano ją za... zbyt przygnębiającą. Zakazano jej w Libanie za pozytywne przedstawienie Żydów i Izraela.

GRONA GNIEWU / John Steinbeck – noblista [1939] Zakazana w wielu miejscach USA, np. w Kalifornii. Obywatele USA palili jej egzemplarze, była atakowana przez prawicę i lewicę. Z jednej strony książka nie była akceptowana przez część społeczeństwa, ale jednocześnie stała się bestsellerem, a kolejki do wypożyczania jej w bibliotekach były rekordowo długie (np. 62 osoby oczekujące w East St. Louis, USA). W 1962 r. Steinbeck otrzymał Literacką Nagrodę Nobla, do której w znacznej mierze przyczyniły się „Grona gniewu”.

JĄDRO CIEMNOŚCI / Joseph Conrad [1899] Książka była atakowana za rasistowski wydźwięk, wzbudzała konsternację i oburzenie. Była szeroko komentowana i poddawana dyskusji wśród akademików.

KANDYD / Voltaire [1759] Natychmiast po publikacji Kandyd odniósł ogromny sukces wydawniczy, stając się też jednak wielkim skandalem. Książka w wielu krajach była zakazywana – oskarżano ją o bluźnierstwo, podburzanie do niepokojów politycznych i antyintelektualizm. Książka zakazana w USA w 1929 r. z powodu obsceniczności. W 1944 r. Poczta USA zażądała wykreślenia pozycji z katalogu książek dostarczanych za ich pośrednictwem.

KOCHANEK LADY CHATTERLEY / David Herbert Lawrence [1928] W Wielkiej Brytanii książkę uznawano za pornograficzną. Powodem do ataków było m.in. słownictwo, np. słowo „fuck” w różnych formach czy „cunt”. W 1960 r. książka wyrokiem sądu została „oczyszczona z zarzutu” obsceniczności. W Australii zakazano nie tylko samą książkę Lawrence’a, ale także publikację na jej temat, „The Trial of Lady Chatterley”. Historia tej powieści przyczyniła się do złagodzenia cenzury w tym kraju. Mimo to w 2009 r. Australia Post (instytucja rządowa) zabroniła sprzedaży książki w swoich sklepach. Ponadto książka znajdowała się na czarnej liście w wielu innych krajach, np. Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii.

KOLOR PURPURY / Alice Walker – Pulitzer Zakazana w szkole w Oakland (Kalifornia; 1984), w szkołach w Pensylwanii (1992), usunięto ją także z bibliotek szkolnych w Zachodniej Virginii. Przyczyną były niepokojące idee na temat relacji międzyrasowej, relacji człowieka z Bogiem, ludzkiej seksualności.

KSIĄŻĘ / Nicholo Machiavelli [1532] Jedna z najważniejszych pozycji w dziejach filozofii politycznej, poradnik strategii utrzymania władzy, źródło doktryny politycznej zwanej makiawelizmem. Książka znalazła się na indeksie tytułów „absolutnie zakazanych” przez Kościół Rzymskokatolicki. Katolicy nie mogli czytać, ani nawet posiadać tego dzieła. Protestanci oskarżali autora o wydarzenia nocy świętego Bartłomieja, był on wg nich bezpośrednio odpowiedzialny za śmierć 50 tys. hugenotów. Na niekorzyść książki działał w latach późniejszych fakt, że stanowiła ona dla Benito Mussoliniego argument popierający istnienie władzy dyktatorskiej.

LOLITA / Vladimir Nabokov [1955] Utwór opowiada o mężczyźnie zafascynowanym niedojrzałymi dziewczynkami, które określa mianem "nimfetek" i o jego erotycznej obsesji na punkcie dwunastoletniej pasierbicy Dolores Haze (tytułowej Lolity). W 1955 r. Ministers two Spraw Wewnętrznych we Francji zakazało wydawania książki; zakaz cofnięto w 1956 r. Recenzje powieści były skrajnie różne, np. w „New York Times Book Review” oceniono ją pozytywnie, a na łamach „New York Times” uznano ją za pornograficzną. Książka była zakazana również w Wielkiej Brytanii, Argentynie, Nowej Zelandii, RPA.

LOT NAD KUKUŁCZYM GNIAZDEM / Ken Kesey [1962] Zakazana w wielu amerykańskich szkołach, m.in. w Colorado (1971), Ohio, Nowym Jorku, Idaho, Waszyngtonie, głównie za wulgarne słownictwo, gloryfikowanie działalności przestępczej, opisy brutalności i przyczynianie się do zepsucia młodzieży. W jednej z kalifornijskich szkół została wycofana (2000) ze względu na rodziców, którzy skarżyli się na wybór przez nauczycieli „śmieci” jako lektur.

MANIFEST KOMUNISTYCZNY / Karol Marks, Fryderyk Engels W 1878 r. książki zakazano w Niemczech, z powodu dwóch prób zamachu na Wilhelma I. W 1933 r. znalazła się wśród pozycji publicznie palonych przez nazistów. Trafiła też do indeksu ksiąg zakazanych Kościoła Rzymskokatolickiego. Zakazywana była w min. 16 krajach na całym świecie.

MEIN KAMPF / Adolf Hitler Książka budziła liczne protesty jeszcze przed opublikowaniem zarówno w USA jak i w Europie. We wrześniu 1933 r. zakazano sprzedaży książki w Pradze, miesiąc później w Katowicach (sąd uznał ją za „obraźliwą”).

MECHANICZNA POMARAŃCZA / Anthony Burgess [1962] Jest to opowieść o nastoletnim Aleksie, który w dzień jest przykładnym, choć niesfornym synkiem, zakochanym w muzyce Ludwiga van Beethovena, lecz każdej nocy wyrywa się z domu, by stać się członkiem bandy. Zdradzony przez kolegów, trafia do więzienia, gdzie decyduje się zamienić wyrok na udział w eksperymencie resocjalizacyjnym. W 1973 r. w Utah pewien księgarz został aresztowany za sprzedawanie obscenicznych książek, wśród których znajdowała się „Mechaniczna pomarańcza’. Książka skreślona z listy lektur w wielu amerykańskich stanach, np. w Massachusetts (1977), Colorado (1976) za wulgarny język. Usunięto ją też z bibliotek szkolnych w Alabamie (1982).

MYSZY I LUDZIE / John Steinbeck – noblista [1937] Powieść traktuje o przyjaźni, rasizmie, nierówności pomiędzy silnymi a słabymi, białymi a czarnymi, młodymi a starymi, kobietami a mężczyznami – a więc o skomplikowanych stosunkach międzyludzkich. Ważnym motywem są też marzenia, przedstawione jako potężna siła. Książkę usunięto z bibliotek szkolnych w Tennessee, kiedy postanowiono pozbyć się wszystkich „brudnych książek” z publicznych szkół i bibliotek. Oskarżono ją o obsceniczność i wulgarny język. Podobny los spotkał ją w stanie Ohio (1980). NAGI LUNCH / William S. Burroughs [1959] Książkę uznano za obsceniczną w Bostonie w latach 60. XX w., zakazano jej z powodu realistycznych opisów praktyk seksualnych, w tym gejowskich.

NA ZACHODZIE BEZ ZMIAN / Erich Maria Remarque [1927] Zakazana za obsceniczność w USA (w Chicago i Bostonie). W Austrii i Czechosłowacji (1929 r.) zakazano jej czytać żołnierzom, a we Włoszech (1933r.) została uznana za przejaw antywojennej agitacji. W nazistowskich Niemczech książki zakazano, ponieważ była zniewagą dla Wermachtu, a w 1933r. znalazła się wśród pozycji palonych publicznie przez nazistów.

NORA CZYLI DOM LALKI / Henryk Ibsen [1882] W 1883 r. zakazano jej w Alabamie (USA) za propagowanie poglądów feministycznych.

NOWY WSPANIAŁY ŚWIAT / Aldous Huxley [1932] W 1932 r. w Irlandii zakazano jej z powodu nawiązań o charakterze seksualnym. Usuwana z programów nauczania w USA: w Missouri (1980r.), Oklahomie (1988r.), Kalifornii (1993r.) ze względu na negowanie wartości rodziny, chrześcijańskich i koncentrację wokół negatywnych aspektów.

OLIVER TWIST / Charles Dickens [1846] Książkę oskarżano o antysemityzm. W 1949 r. grupa żydowskich rodziców w Nowym Jorku oskarżyła miejską radę edukacji, domagając się wycofania utworu ze szkół. Sąd odrzucił wniosek, orzekając, że usuwanie książek ze szkół nie przyczyni się do osłabienia uczuć antyreligijnych.

O POWSTAWANIU GATUNKÓW / Karol Darwin [1859] Książka była zakazana w wielu krajach, zakazywano też nauczania w szkołach teorii ewolucji Darwina. Autora oskarżano o „detronizację Boga”. Książkę potępiano podczas kazań, nigdy jednak nie znalazła się ona na indeksie Kościoła Katolickiego.

PAMIĘTNIKI FANNY HILL / John Cleland [1748] Osiemnastowieczny bestseller o życiu prostytutki został zakazany w Massachusetts w 1821 r., jak się można domyślić - za obsceniczność. Pierwsza książka, która była przedmiotem sprawy sądowej o obrazę obyczajów w USA.

PANI BOVARY / Gustave Flaubert [1857] Książkę oskarżano o „przestępstwo przeciwko moralności”, francuscy wydawcy usuwali z niej fragmenty, które uznawali za niestosowne. W 1888 r. brytyjska gazeta „Tablet” zaatakowała Flauberta, nazywając go pornografem. PARAGRAF 22 / Joseph Heller [1961] Książka zakazana w Ohio (1972r.), Teksasie (1974r.) i Waszyngtonie (1979r.) za obraźliwy język. Książkę próbowano usunąć ze szkół m.in. z powodu ukazania kobiet w obraźliwy sposób.

PIEŚŃ SALOMONA / Toni Morrison – noblistka [1977] Książki zakazano w wielu amerykańskich szkołach z powodu poniżającego stosunku do czarnoskórych oraz pornograficznego języka.

PRZEMIANA / Franz Kafka [1912] Książka zakazana w nazistowskich Niemczech. (przemiana w robaka)

PRZEMINĘŁO Z WIATREM / Margaret Mitchell [1936] Zakazana w niektórych amerykańskich szkołach (1978, 1984) ze względu na rasistowski język.

PRZYGODY HUCKA FINNA / Mark Twain [1884] Książki zakazywano wielokrotnie (od 1885 do 2004r.). Jako przyczyny podawano m.in. niski poziom (nadaje się tylko do slumsów), brak elegancji, rasowo obraźliwy język i wydźwięk, ale także... zbytnią rasową tolerancyjność.

PRZYGODY TOMKA SAWYERA / Mark Twain [1876] Zakazano jej w bibliotekach publicznych w Nowym Jorku, Denver i Kolorado (1876 r.), a także w Pensylwanii (1994 r.) za rasistowski język. ROK 1984 / George Orwell [1949] Była zakazywana wielokrotnie za treść komunistyczną i odniesienia o charakterze seksualnym. W roku 1950 zakazano jej w ZSRR. Natomiast w 1981 r. na Florydzie ze względu na... prokomunistyczny wydźwięk. Była to stosunkowo częsta przyczyna zakazywania książki w amerykańskich szkołach, argumenty takie podnosili rodzice, ale i duchowni oraz dyrektorzy.

RZEŹNIA NUMER 5 / Kurt Vonnegut [1969] Książkę palono w Południowej Dakocie i w Michigan z powodu odniesień do kwestii religii (1973). Usunięto ją z wielu bibliotek szkolnych w USA, głównie za obsceniczność, wulgarny język, sceny przemocy, bezbożność, niepatriotyczny obraz wojny. Pewien pastor z Dakoty Północnej w 1973 r. określił ją jako „narzędzie szatana”.

SZATAŃSKIE WERSETY / Salman Rushdie [1988] Zakazana w następujących krajach za bluźnierstwa wobec Islamu: Bangladesz, Egipt, Indie, Iran, Kenia, Kuwejt, Liberia, Malezja, Papua Nowa Gwinea, Pakistan, Senegal, Singapur, Sri Lanka, Tanzania, Tajlandia. Usunięta także z biblioteki publicznej w Wichicie (Kansas; 1989) za bluźnierstwa wobec proroka Mahometa.

SZCZĘŚLIWY KSIĄŻĘ I INNE OPOWIEŚCI / Oscar Wilde [1888] Zakazana w bibliotece publicznej w Springfield (1988), ponieważ opowiadania uznano za „niepojące i chorobliwe”.

SZKARŁATNA LITERA / Nathaniel Hawthorne [1850] W USA rodzice uczniów wielokrotnie zabiegali o wycofanie utworu z listy lektur, w większości przypadków jednak do tego nie dochodziło. Książkę uważano za obsceniczną, ponadto zawierała motyw cudzołóstwa. Jeden z rodziców oskarżył też książkę o wulgarne słownictwo, które jednak w powieści nie występuje. Książka była zakazana w Rosji w latach 1852-1856, w okresie nasilonej cenzury.

SZTUKA KOCHANIA / Owidiusz [p.n.e.] Poemat prawdopodobnie przyczynił się do wygnania Owidiusza z Rzymu w 8 r. n.e. W 1497 r. książkę palono we Florencji pod zarzutem niemoralnej treści, a w 1564 r. trafiła na indeks trydencki.

UCIEKAJ, KRÓLIKU / John Updike – Pulitzer [1960] Powieść zakazana w Irlandii w latach 1962-1967 z powodu obsceniczności i nieprzyzwoitości. Zakaz zniosła nowa ustawa o cenzurze publikacji (1967). Książka była też usuwana z amerykańskich szkół i bibliotek ze względu na wulgarny język i opisy aktów seksualnych.

ULISSES / James Joyce [1922] Książka zakazana w Wielkiej Brytanii w latach 30. oraz w Australii w latach 30. i 40. XX w. Chwilowo była też zakazana w USA ze względu na treści o charakterze seksualnym.

UMIŁOWANA / Toni Morrison – noblistka [1987] W 1995 r. książka została zakazana na Florydzie ze względu na język, mimo że w 1987 r. tytuł nagrodzono nagrodą Pulitzera.

WIECZÓR TRZECH KRÓLI / William Szekspir [1600] Utwór wykreślono z programu nauczania w New Hampshire ze względu na ukazywanie homoseksualizmu jako pozytywnego stylu życia.

WIELKI GATSBY / Francis Scott Fitzgerald [1925] W 1987 r. zakwestionowano poprawność książki w Baptist College w Charleston ze względu na język i odniesienia o charakterze seksualnym.

WŁADCA MUCH / William Golding – noblista [1954] O upadku kultury stworzonej przez człowieka. W 1992 r. książkę usunięto z bibliotek szkolnych na Florydzie (1992) ze względu na zawarte w niej przekleństwa, szokujące fragmenty o seksie, obraźliwy stosunek do mniejszości, Boga, kobiet i osób niepełnosprawnych. Mimo że książki zakazano również w Nowym Jorku, znajdowała się ona na liście lektur dodatkowych dla tamtejszych uczniów.

WYZNANIA / Jean Jacques Rousseau [1782] Książka trafiła na indeks Kościoła Katolickiego w 1806r. Zakazana w USA w 1929r. Z uwagi na „szkodliwość dla ludzkiej moralności” Urząd Celny zakazał przywozu książki do Stanów Zjednoczonych.

ZABIĆ DROZDA / Harper Lee – Pulitzer [1960] Zakazana w USA (Minnesocie i Teksasie), także w innych krajach, głównie ze względu na rasistowskie obelgi znajdujące się w książce (m.in. występowanie słowa „nigger”).

ZŁOTE ŻNIWA: RZECZ O TYM, CO SIĘ DZIAŁO NA OBRZEŻACH ZAGŁADY ŻYDÓW / Jan Tomasz Gross [2011] Porusza temat powojennych losów mienia pożydowskiego w Polsce. Sprawa książki trafiła do polskiej prokuratury. Orzeczono jednak, że nie znieważa ona narodu Polskiego i odmówiono prowadzenia w tej sprawie śledztwa.

ZWROTNIK RAKA / Henry Miller [1934] Książka została w USA zakazana na 27 lat (1934-1961) ze względu na wątki erotyczne, wulgarny język. Autor sam określał ją jako „zniewagę wyrządzoną siedmiu fundamentalnym wartościom i symbolom kultury: Sztuce, Bogu, Człowieczeństwu, Przeznaczeniu, Czasowi, Miłości i Pięknu”. Książka do dziś uznawana jest za obsceniczną przez Citizens for Decent Literature. Inne książki Millera także były zakazane w USA. „Zwrotnik Raka” podobny los spotkał w RPA

 

/informacje zaczerpnięte z Internetu [dostęp 12.05.2023 r.] https://pceipp.pl/download/pl/2022/09/indeks-zakazanych-ksiazek.pdf/