263. Charakterystyka człowieka zlagrowanego (opowiadania Tadeusza Borowskiego)

Charakterystyka człowieka zlagrowanego (opowiadania Tadeusza Borowskiego)

Opowiadania „obozowe” Tadeusza Borowskiego wzbudziły kontrowersje. Zarzucano autorowi fałszowanie rzeczywistości obozowej, cynizm i przestępstwa popełnione rzekomo w obozie. Ten ostatni zarzut wynikał z błędnego przypuszczenia, że bohater opowiadań Borowskiego i autor to jedna i ta sama osoba.

Najważniejszym problemem opowiadań jest wpływ obozu koncentracyjnego na psychikę i kodeks etyczny człowieka. Każdy, kto znajdzie się w lagrze, ma do wyboru kilka modeli postaw. Może walczyć z rzeczywistością obozową, próbować uciec, buntować się, poddać się, zrezygnować z walki, odebrać sobie życie. Może też przystosować się do warunków obozowych poprzez dopasowanie swojego kodeksu etycznego do kodeksu obozowego. Ta ostatnia postawa charakteryzuje tzw. „człowieka zlagrowanego”. Aby przeżyć, robi on to czyimś kosztem. W rzeczywistości obozowej dochodzi u niego do absolutnego przewartościowania zasad życiowych. Zanika etyka chrześcijańska, przestaje obowiązywać dekalog. Żeby przeżyć, należy coś ukraść, kogoś narazić na śmierć, na agresję odpowiadać agresją, a nie nadstawiać drugi policzek.