86. Polskie tradycje adwentowe

Nazwa „adwent” pochodzi od łacińskiego wyrazu „adventus” oznaczającego przyjście. W roku liturgicznym odnosi się ono do oczekiwanego przyjścia na świat Chrystusa. Okres adwentu obejmuje cztery tygodnie przed Bożym Narodzeniem, licząc od pierwszej niedzieli po uroczystości Chrystusa Króla.

Adwent rozpoczyna rok liturgiczny, a jego ustanowienie miało miejsce w 380 roku, podczas synodu w Saragossie.

Wydźwięk adwentu jest radosny, gdyż jest to czas oczekiwania na Zbawiciela.

W polskiej tradycji adwent upływa pod znakiem przygotowania do świąt, także w wymiarze duchowym.

Dawniej zbierano się na wsiach na tzw. „szarą godzinę”. W porze, gdy zapadał zmierzch, zasiadano w pobliżu pieca, słuchano dawnych opowieści, śpiewano pieśni adwentowe, głośno czytano książki o tematyce religijnej.

W adwencie robiło się wielkie porządki, piekło się pierniki (które musiały leżeć nawet przez kilka tygodni, aby zmiękły), przygotowywano szopki, stroje i rekwizyty dla kolędników.

Przysłowia związane z adwentem:

* Kto się zaleca w adwenta, ten będzie miał żonę na święta.

* Kto ziemię w adwent pruje, ta mu trzy lata choruje.

* Święta Katarzyna klucze pogubiła, święty Jędrzej znalazł – zamknął skrzypki zaraz.

* W adwenta same posty i święta.

Najważniejszym symbolem adwentu są roraty – msza św. ku czci Najświętszej Marii Panny, odprawiana przed świtem. Wierni podążają do kościoła z lampionami, które rozświetlają ciemności.

Nazwa nabożeństwa wywodzi się od pierwszych słów pieśni łacińskiej śpiewanej na rozpoczęcie: „Rorate caeli desuper et nubes pluant justum” („Spuśćcie rosę niebiosa i obłoki niech wyleją sprawiedliwego”).

W niektórych regionach Polski wygrywano na instrumentach pasterskich tzw. hejnały adwentowe. Ligawki, bazuny i trombity symbolizowały archanielskie trąby wygrywające melodie zwiastujące światu przyjście na świat Zbawiciela. Trąbiono m.in. o poranku, dając tym samym sygnał do pójścia na roraty.

Na Śląsku upowszechnił się zwyczaj wieszania w domach wieńców adwentowych wykonanych z gałęzi drzew iglastych, ozdobionych czerwonymi wstążkami. Ich najważniejszym elementem są cztery świece, zapalane kolejno w następujące po sobie niedziele adwentu. Pojawiły się również kalendarze adwentowe składające się z okienek otwieranych w kolejne dni adwentu, pod którymi kryły się obrazki związane z przyjściem na świat Jezusa.

Adwentowi święci:

4 grudnia – św. Barbara z Nikodemii, patronka trudnej pracy i orędowniczka dobrej śmierci

6 grudnia – św. Mikołaj, biskup Miry, patron dzieci, bednarzy, cukierników, kupców, młynarzy, piekarzy, pielgrzymów, panien na wydaniu oraz sprzedawców wina, perfum, nasion i zboża

13 grudnia – św. Łucja, patronka niewidomych, niedowidzących, cierpiących na choroby oczu, a także pisarzy, tkaczy i szwaczy