Moda językowa
Moda językowa to nowy element języka, który wchodzi
do obiegu komunikacyjnego. Mimo że nie jest koniecznym uzupełnieniem jakiegoś
braku w języku, pleni się kosztem innych wyrazów lub wyrażeń. Przykładem takiego
wyrazu może być anglicyzm „cool”, który swojego czasu zastępował przyjęte w
polszczyźnie słowa „fajny”, „świetny”, „doskonały”, „wyśmienity”, „boski”, „super”
itp.
Moda językowa jest ograniczona w czasie.
Etapy funkcjonowania modnego słowa w języku:
- nowe słowo lub wyrażenie pojawia się w języku, choć nie
jest to potrzebne,
- rozplenia się, jest ekspansywne,
- wypiera inne, bo jest wygodne i szybko przychodzi na myśl,
staje się słowem-wytrychem,
- następuje zubożenie języka z powodu nadużywania modnego
słowa zamiast jego synonimów,
- modne słowo zużywa się, nabiera ogólnego, nieprecyzyjnego
znaczenia.
We współczesnej polszczyźnie najwięcej modnych wyrazów
wywodzi się z języka angielskiego, np. „nostalgia”, „dedlajn”, „mood”,
„nvm”, „dizajn”.
Pochodzenie wyrazów modnych może być także rodzime, np.
lipa, „rzepiara”, „beka”, „spanko”.
Odmiany mody językowej:
- korpomowa,
- język młodzieżowy,
- feminatywy.
Korpomowa
Szczególnie uderzającym zjawiskiem jest zalew anglicyzmów w
korporacjach, np. „task”, „skill”, „feedback”, „case”, „dress code”, „forward”.
Język młodzieżowy
Język młodzieżowy dostarcza również modnych wyrazów i
wyrażeń, głównie za sprawą Internetu, np. „nerd”, „co ja pacze”, „essa”, „okej”,
moda na skróty („thx”, „c’nie?”, „ocb”, „zw”, „omg”).
Feminatywy
Celem feminatywów jest dążenie do proporcjonalności
występowania nazw osobowych męskich i żeńskich w słownictwie języka polskiego.
Dążenie to przybiera aktualnie postać mody językowej. Przykłady: „psychiatra –
psychiatrka”, „minister – ministra”, „gość – gościni”.
Moda językowa często jest kształtowana przez media, w czym
dużą rolę odgrywają tzw. celebryci używający wyrażeń czy wyrazów, które wydaję
się atrakcyjne, w rzeczywistości jednak są banalne lub wulgarne, np. „jestem na
tak”, „jestem na nie”, „trendy”, „epicki”, „zarąbisty”, „zajebisty”.
Funkcje mody językowej:
- identyfikacja z grupą – każdy sposób mówienia staje się
wyróżnikiem grupy, a członek grupy chce mówić jak inni, aby mieć poczucie
przynależności do danej wspólnoty,
- prestiż w grupie – jeśli jakiś członek grupy ulega modzie
językowej, to czuje się on kimś lepszym od tych, którzy modzie nie ulegli,
- odróżnianie się od innych osób nie należących do grupy,
zaznaczanie przez język swej odrębności, język jest jednym z podstawowych
wyróżników grup, zwłaszcza subkultur,
- wzmacnianie więzi grupowej, solidarności, wspólnoty –
powtarzanie modnych wyrazów, konstrukcji, sloganów ma na celu umacnianie więzi
w grupie,
- upowszechnianie wartości grupowych, symboli, znaków
cennych dla danej wspólnoty.
